Τι είναι ο κάναβος και πως σχεδιάζεται; [Κλίμακα κάναβος]

1:57 μ.μ. general 1 Comments

Ο προσδιορισμός του Σ πάνω στο σχέδιο μπορεί να γίνει ευκολότερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια, αν έχουν σχεδιασθεί από πριν οι γραμμές που είναι παράλληλες προς τους άξονες ΟΧ και ΟΥ (παρακάτω εικόνες). Στην περίπτωση αυτή δε χρειάζεται να γίνουν οι μετρήσεις από την αρχή των αξόνων Ο. Το πλέγμα των γραμμών αυτών, που δημιουργεί ένα δίκτυο τετραγώνων, λέγεται κάναβος.

Ο κάναβος χρησιμοποιείται απαραιτήτως στους χάρτες και στα τοπογραφικά διαγράμματα, όπου τα σημεία έχουν τοποθετηθεί με τις συντεταγμένες τους.

Στο τοπογραφικό σχέδιο, οι αποστάσεις μεταξύ των παράλληλων γραμμών είναι συνήθως 10cm. Η διεύθυνση του βορρά ταυτίζεται με τη διεύθυνση του θετικού ημιάξονα ΟΥ, όταν χρησιμοποιείται το κρατικό σύστημα αναφοράς των συντεταγμένων. Τότε λέμε ότι ο κάναβος του τοπογραφικού σχεδίου είναι προσανατολισμένος. Οι γραμμές του κανάβου φροντίζουμε συνήθως να είναι περίπου παράλληλες προς τις πλευρές του χαρτιού σχεδίασης χωρίς όμως αυτό να είναι απαραίτητο.

Παρακάτω αναφέρονται οι τρόποι χάραξης του κανάβου στο σχέδιο καθώς και οι μέθοδοι τοποθέτησης των χαρακτηριστικών σημείων στο τοπογραφικό σχέδιο με τη βοήθεια του κανάβου.

Η χάραξη του κανάβου πάνω στο χαρτί σχεδίασης γίνεται με τρεις τρόπους. Με: α) γεωμετρική κατασκευή, β) ειδική πλάκα (καναβόπλακα) και γ) ειδικό όργανο (συντεταγμενογράφο).

Α) Η γεωμετρική κατασκευή

Στο χαρτί σχεδίασης χαράσσονται οι διαγώνιοι και ορίζεται το σημείο τομής τους Ο, παρακάτω σχήμα. Με το διαβήτη ορίζονται πάνω στις διαγώνιους τα σημεία Α, Β, Γ και Δ που απέχουν απόσταση ίση από το Ο (ΟΑ = ΟΒ = ΟΓ = ΟΔ). Τα σημεία Α, Β, Γ και Δ ορίζονται έτσι ώστε να απέχουν μερικά εκατοστά (3cm – 4cm) από τις άκρες του χαρτιού, για να υπάρχει περιθώριο στο σχέδιο.

Πάνω στις απέναντι πλευρές του σχηματιζόμενου ορθογωνίου παραλληλογράμμου (ΑΒΓΔ) ΑΔ – ΒΓ και ΑΒ – ΓΔ ορίζονται υποδιαιρέσεις ανά 10cm. Ο κάναβος σχεδιάζεται, εάν ενωθούν τα αντίστοιχα απέναντι σημεία των υποδιαιρέσεων.

Ο έλεγχος της ορθής σχεδίασης του κανάβου στην περίπτωση αυτή γίνεται με τη μέτρηση των διαστάσεων των τετραγώνων, οι οποίες μπορεί να αποκλίνουν από τα 10cm με σφάλμα που να μην υπερβαίνει το 0,1mm. Επίσης ελέγχεται η θέση των διαγωνίων κορυφών μιας ομάδας τετραγώνων με τη σχεδίαση των διαγωνίων ελέγχου ΕΖ και ΗΘ. Τέλος, είναι δυνατό να ελεγχθεί και η υποτείνουσα ορθογωνίου τριγώνου με πλευρές 30cm και 40cm (3 και 4 τετράγωνα κανάβου), η οποία πρέπει να είναι 50 cm. Το σφάλμα αυτής της διάστασης δεν επιτρέπεται, επίσης, να υπερβαίνει το 0,1mm.

Η χάραξη του κανάβου με γεωμετρική κατασκευή εφαρμόζεται σε μικρές πινακίδες σχεδίασης (π.χ. διαστάσεων 35cm x 50cm) χωρίς απαιτήσεις υψηλής ακρίβειας. Στις περιπτώσεις που απαιτείται υψηλή ακρίβεια τότε χρησιμοποιούνται οι επόμενοι τρόποι.

Β) Η ειδική μεταλλική πλάκα (καναβόπλακα)

Η καναβόπλακα, έχει ορθογώνιο σχήμα με εξωτερικές διαστάσεις 75cm x 105cm (σχήμα 1). Είναι εύκαμπτη, κατασκευασμένη από ανθεκτικό κράμα (ντουραλουμίνιο) πάχους 1,2mm. Η πλάκα είναι απόλυτα επίπεδη και σε διαστήματα των 10cm (ή 5cm) έχει τρύπες διαμέτρου 3mm.

Η πινακίδα (χαρτί) σχεδίασης κολλιέται στη μια πλευρά της καναβόπλακας, ενώ από την άλλη πλευρά, με τη βοήθεια ειδικού στελέχους (σχήμα 2) μέσα στο οποίο κινείται βελόνα, επισημαίνονται (με τρύπημα) οι κορυφές των τετραγώνων του κανάβου. Η καναβόπλακα καλύπτει πινακίδες σχεδίασης μέχρι 70cm x 100cm. Για την καλύτερη χάραξη του κανάβου η πινακίδα με την καναβόπλακα πρέπει να τοποθετείται σε επιφάνεια απόλυτα επίπεδη και λεία.

Η ακρίβεια προσδιορισμού των κορυφών του κανάβου, με την καναβόπλακα, φθάνει τα 0,02mm, ενώ η ταχύτητα χάραξης του κανάβου με τη μέθοδο αυτή είναι μεγάλη.

Γ) Το ειδικό όργανο (συντεταγμενογράφος)

Το ειδικό όργανο με το οποίο χαράσσεται ο κάναβος λέγεται συντεταγμενογράφος. Αποτελείται από δύο βραχίονες, οι οποίοι σχηματίζουν ορθή γωνία, ο ένας από αυτούς είναι σταθερός και ο άλλος ολισθαίνει πάνω στο σταθερό (παρακάτω εικόνα). Ο συντεταγμενογράφος μπορεί να προσαρμοσθεί σε μόνιμο σχεδιαστήριο ή και σε φορητή πλάκα σχεδίασης.

Με το συντεταγμενογράφο η ακρίβεια χάραξης του κανάβου μπορεί να φθάσει τα 0,001mm.

Με οποιαδήποτε μέθοδο και αν γίνει η χάραξη του κανάβου, η σχεδίαση των αξόνων του πρέπει να γίνεται με πολύ λεπτές γραμμές με μολύβι (σκληρό 4Η) ή με μελάνι (πενάκι 0,1mm). Οι κορυφές του κανάβου σχεδιάζονται με διάφορους τρόπους μερικοί από τους οποίους παρουσιάζονται στο παρακάτω σχήμα.

Η χάραξη του κανάβου, σε όλες τις περιπτώσεις, απαιτείται να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Από την ακρίβεια χάραξης του κανάβου εξαρτάται άμεσα και η ακρίβεια του τοπογραφικού σχεδίου, γιατί, όπως είπαμε, η τοποθέτηση των σημείων στο σχέδιο με τις συντεταγμένες τους βασίζεται στις γραμμές του κανάβου. Έτσι, ένα σφάλμα π.χ. 0,5mm στη χάραξη του κανάβου, για την περίπτωση τοπογραφικού σχεδίου που συντάσσεται σε κλίμακα 1:1000, δημιουργεί σφάλμα στην τοποθέτηση των σημείων τουλάχιστον 0,5m.

Πηγή: Τοπογραφικό Σχέδιο, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων